Smog jest jeszcze groźniejszy w czasie pandemii. Czy miasto walczy z tym zjawiskiem?

Pandemia nie zlikwidowała smogu, choć o nim ostatnio nie tak głośno, jak było w latach poprzednich. Niesłusznie pomijamy ten problem, bo jest on skorelowany z zachorowalnością na choroby układu oddechowego, w tym na COVID-19.

Wystarczyło kilka mroźniejszych dni, by jakoś powietrza znów przypomniała nam o tym, że problem smogu w Jarosławiu jest wciąż aktualny. Pandemia COVID-19 zepchnęła dyskusję o smogu na drugi plan, choć doniesienia o korelacji tych dwóch zjawisk nie pozostawiają złudzeń. Z badań i opinii fachowców wynika, że smog sprzyja rozwojowi infekcji dróg oddechowych, w tym COVID-19.

W opublikowanym, w tym roku raporcie Airly „Oddychaj Polsko 2020” Marcin Szwagrzyk pisze,że z przeprowadzanych badań wynika, iż zanieczyszczenie powietrza było najważniejszym czynnikiem spośród analizowanych (brano pod uwagę także m.in. gęstość zaludnienia, odsetek seniorów, odsetek zatrudnienia w przemyśle, bliskość przejść granicznych), którego wzrost był w najwyższym stopniu skorelowany ze wzrostem zachorowań w powiatach.

W internecie bez trudu można znaleźć i inne opinie naukowców na ten temat. Na przykład pulmonolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Tadeusz Zielonka nazwał opisowo smog „taksówką” dla koronawirusa i twierdzi, że wzrost stężenia zanieczyszczeń w powietrzu zwiększa także śmiertelność z powodu COVID-19 oraz powoduje przypadki ciężkiego przebiegu choroby. Jednocześnie smog uszkadza zdolności obronne dróg oddechowych. Przykładem jest włoska Lombardia, która ma najbardziej zanieczyszczane powietrze we Włoszech, a to właśnie tam koronawirus zebrał na początku roku 2020 największe śmiertelne żniwo w całej Italii.

Jarosław od lat zmaga się ze smogiem

Takie wnioski mogą mieć duże znaczenie dla mieszkańców Jarosławia, bowiem wiadomo nie od dziś, że nasze miasto jest jednym z tych, które mają najgorsze powietrze wśród porównywalnych miast w Polsce, a nawet w Unii Europejskiej. O smogu było głośno w ubiegłych latach. Władze miasta wydawały mu co rusz walkę, a społecznicy chcieli uczyć poprawnego palenia w piecach. W kilku miejscach miasta pojawiły się tablice, na których wyświetlane są wyniki pomiarów zanieczyszczenia powietrza (m.in. na budynku Starostwa Powiatowego w Jarosławiu i przy SP nr 6). Kilka mroźnych dni tej zimy pokazało jednak, że problem wciąż jest aktualny, a w świetle tego, co wiemy o jego korelacji z zapadalnością na COVID-19, ma to w tym roku znaczenie o wiele istotniejsze. W mroźny poniedziałek (18 stycznia) Miejskie Centrum Zarządzania Kryzysowego poinformowało, że w Jarosławiu obowiązuje II stopień ostrzeżenia przeciwsmogowego. Oznacza to, że w powietrzu było wysokie stężenie szkodliwych pyłów zawieszonych. Miejskie Centrum Zarządzania Kryzysowego zwróciło się z apelem do mieszkańców miasta, by się unikali wychodzenia na zewnątrz, zaprzestali palenia w kominkach, ograniczyli korzystanie z transportu i unikali wietrzenia pomieszczeń oraz zrezygnowali z aktywności fizycznej na dworze.

223 gospodarstwa wymieniły piece
Czy oprócz apeli coś się udało władzom miasta zrobić? W celu walki ze smogiem Jarosław wziął udział w projekcie realizowanym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014 – 2020” „EKOLOGICZNE MIASTO JAROSŁAW”, dzięki któremu do miasta trafiło 4 mln zł na realizację projektu związanego z wymianą pieców centralnego ogrzewania. – Działania na rzecz poprawy jakości powietrza polegały na likwidacji starych nieefektywnych kotłów centralnego ogrzewania zanieczyszczających powietrze i wymianie ich na piece nowej generacji. Wiązało się to z dostawą, montażem i uruchomieniem gazowych kotłów kondensacyjnych oraz automatycznych kotłów opalanych biomasą. Mieszkańcy mogli skorzystać z dofinansowania w wysokości do 85 proc. kosztów kwalifikowanych związanych z tą wymianą. Termin naboru w ramach programu był wielokrotnie przedłużany, a ostatecznie skorzystało z niego 223 gospodarstwa domowe – przypomina Iga Kmiecik, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Jarosławia.

Jak dodaje Iga Kmiecik, właściciele domów jednorodzinnych mogą obecnie skorzystać z Programu Czyste Powietrze. – To ogólnopolski projekt wsparcia finansowego na wymianę źródeł ciepła, dedykowany wyłącznie dla właścicieli domów jednorodzinnych. W ramach programu można ubiegać się o dofinansowanie wymiany źródła ciepła oraz na prace związane z termomodernizacją. To między innymi wymiana stolarki okiennej, drzwiowej, docieplenie budynku, stropów, piwnic, dachów. Miasto pomaga mieszkańcom dołączyć do tego programu, informując o jego założeniach. Koordynatorem programu jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Rzeszowie – wyjaśnia.

Kontrole w czasie pandemii

Podobnie jak w latach ubiegłych, także i w tym sezonie straż miejska prowadzi kontrole. Są one przeważnie następstwem zgłoszeń mieszkańców, dotyczących podejrzenia spalania niedozwolonych substancji w przydomowych kotłowniach. – Reagujemy na sygnały zgłaszane przez mieszkańców. Sprawdzamy, czym jarosławianie palą w piecach, możemy pobierać próbki popiołu, a za spalanie substancji niedozwolonych nakładać mandaty karne. Kontrolujemy też rejony miasta, gdzie występuje największe zadymienie. Mimo trudnej sytuacji epidemicznej, nie możemy zapominać o tym, jakim ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia jest smog – podkreśla komendant Straży Miejskiej w Jarosławiu Witold Ilić. W tym wyjątkowym, epidemicznym czasie, takie kontrole są przeprowadzane w reżimie sanitarnym. Nie trwają dłużej niż 10 minut, a funkcjonariusze noszą maseczki, rękawiczki, dokonują dezynfekcji i utrzymują zalecany dystans. Jak mówi komendant Witold Ilić, w tym sezonie grzewczym nie został nałożony jeszcze żaden mandat karny.

hl