Rozmowa z Tomaszem KOTLIŃSKIM, wójtem gminy Roźwienica nieprzerwanie od 1998 roku, najdłużej urzędującym z wójtów powiatu jarosławskiego.

Jest pan wójtem od 22 lat, od trzeciej kadencji samorządu terytorialnego. A obecnie trwa już ósma kadencja. Jak pan patrzy na samorząd z takim bagażem doświadczeń?

– W środę obchodziliśmy trzydziestą rocznicę odrodzenia się samorządu terytorialnego. To najwłaściwsze słowo, bo on funkcjonował do 50 roku. Jest to kontynuacja poprzedniego samorządu. Na początku mówiliśmy o samorządzie terytorialnym, bo wówczas jeszcze nie było samorządu powiatowego ani wojewódzkiego. Od 1999 roku zaczęliśmy rozróżniać na gminny, powiatowy i wojewódzki. Samorząd to wspólnota, która tworzy małą ojczyznę, współdecyduje o jej ważnych sprawach. Jako wójt urzędujący szóstą kadencję, mogę powiedzieć, że ta samorządność po 30 latach się sprawdziła, że służy ona ludziom. Małe ojczyzny zaczęły decydować same o sobie.

Został pan wójtem jako młody rolnik.

– Po studiach prowadziłem gospodarstwo, ale też angażowałem się w działalność Izb Rolniczych. Byłem delegatem. Dlatego może zostałem zauważony. Padła taka propozycja i zgodziłem się. W pierwszych wyborach w 1998 roku wybrała mnie 18-osobowa rada. Zastąpiłem Józefa Kurasa, który zarządzał tą gminą dwie kadencje. W kolejnych wyborach w 2002 roku wyboru dokonali mieszkańcy. Zmieniła się wówczas ustawa o samorządzie i wprowadzono powszechne wybory wójtów. W mojej ocenie z perspektywy lat była to dobra zmiana, dająca wójtowi mocniejszy mandat. Wybór przez ogół mieszkańców wydaje mi się bardziej trafny, bo z kilkoma radnymi można zawsze się dogadać. A dobry wynik wyborczy daje wiatr w plecy, daje zaufanie społeczne. A jeżeli jest to kolejny z wyborów to potwierdza, że to co robiłem, robiłem dobrze, więc muszę to kontynuować. Zdania krytyczne w każdej kampanii się pojawiają, większe lub mniejsze. Uwa - żam, że z tej krytyki trzeba wybierać to co dobre i modyfikować swoje podejście do niektórych spraw. I tak to robiłem. Moje wyniki były porównywalne w kolejnych wyborach, a czasami lepsze. Czasami miałem kontrkandydatów, dwukrotnie kandydowałem sam, również w ostatnich wyborach. Tych doświadczeń mam sporo, bo pięciokrotny wybór w wyborach powszechnych przynosił sukces.

Jakie dziedziny były najtrudniejsze dla samorządu?

– Oświata jest tą dziedziną samorządu, która musi przekłuwać naszą uwagę, bo stanowi sporą część budżetu gminy. Budżet dziś wygląda imponująco, ze względu na 500 plus, ale 1/3, czyli 10 mln zł przeznaczamy na oświatę. 6 mln zł to subwencja oświatowa, reszta pochodzi z budżetu gminy. Wysokie koszty wynikają także z położenia geograficznego gminy, ponieważ jest ona rozciągnięta, z jednego końca na drugi jest ok. 30 km. Te przestrzenie zaczynają się zwiększać. To wpływa na strukturę szkół, a także małą liczbę dzieci. A za tym idą koszty. Czas nie szczędził nam trudnych wyzwań, bo po drodze były dwie reformy oświatowe: wprowadzenie gimnazjów i rozmontowanie tego systemu. Za każdym razem były mocne spory w naszym samorządzie. Ale wybrnęliśmy z nich. Czy teraz łatwiej się rządzi teraz, gdy mamy środki unijne, które pomagają wielu gminom?

Czy teraz jest łatwiej, bo są środki unijne?

– Każdy czas ma swoje możliwości. I albo się je wykorzysta, albo nie. Z perspektywy kilku czy kilkudziesięciu lat nie można oceniać działań, które były wówczas podejmowane. Ja oceniam, że przez pierwsze dwie kadencje, gdy był mój poprzednik, wiele udało się zrobić. Wykonane zostały wodociągi, rozpoczęta budowa oczyszczalni ścieków. Ktoś może powiedzieć, że można było więcej, ale trzeba by było wiedzieć jak była sytuacja wówczas. Gdy objąłem urząd kontynuowałem wiele zadań. Jeszcze przed wejściem Polski do Unii wykonana została pierwsza kanalizacja i pierwsza oczyszczalnia z pieniędzy Agencji Restrukturyzacji Rolnictwa, bo wówczas już taka istniała. Później weszły środki unijne. Postawiliśmy sobie wówczas za cel przygotować wiele inwestycji. Zaprojektowaliśmy kanalizacje w trzech miejscowościach gminy. Gdy przyszły pieniądze, mieliśmy pozwolenia na budowę i udało nam się wykorzystać te środki. Wiele dyskusji było, że gmina zaciągała kredyty. Tak, ale każde zadanie unijne wymagało wkładu własnego. Samorząd, przy tak dużych inwestycjach nie mógł korzystać tylko ze środków budżetowych. Chcieliśmy zrobić więcej. To były trudniejsze lata i nieprzespane noce. Dziś mamy to za sobą i myślimy o inwestycjach, które upiększają gminę, a nie są twardą infrastrukturą. Nie żałuję tamtych decyzji. To było takie 5 minut, które wykorzystaliśmy. Dzisiaj o te środki jest o wiele trudniej. A w tej sytuacji koronawirusa, nie wiemy, jak będzie wyglądała nasza przyszłość. Dzisiaj mamy kanalizację we wszystkich miejscowościach. Mamy wodę, będziemy czynić pewne kroki o zabezpieczenie jej i oszczędności wody, czyli zagospodarowanie deszczówki i wykorzystanie jej w swoich obejściach. To pewien z pomysłów, który pokazuje, że woda jest cenna.

Co się zmieniło w gminie przez te lata?

– Znaczący postęp w naszej gminie nastąpił w drogach, a zwłaszcza drogach do pól. Tylko pojedyncze domy nie mają jeszcze asfaltowych dojazdów. Wiele miejscowości gmin jest już po przeprowadzeniu scaleń. Wspomniałem wcześniej o reformach oświaty. W 1999 roku wprowadzono gimnazja. Byłem młodym wójtem, ale musiałem podejmować trudne decyzje. Reforma wymusiła na nas działania, które miały spowodować powstanie nowoczesnych budynków. I to się udało. Wybudowaliśmy gminne gimnazjum w Roźwienicy, później salę gimnastyczną. Inwestycja zakończyła się w 2006 roku. W Woli Węgierskiej małą drewnianą szkółkę zamieniliśmy na nową. Była to taka potrzeba chwili. Później doszło tam boisko ze sztuczną nawierzchnią. Ostatnim elementem kończącym inwestycje gimnazjalne była budowa sali gimnastycznej przy szkole w Węgierce. I co? Gdy zamknęliśmy pewien etap, nie bez trudu, historia zatoczyła koło i przyszła likwidacja gimnazjów. Teraz, gdy powstały ośmioklasowe szkoły, liczba dzieci w klasach znacznie się zmniejszyła, co jest dla nas bardzo dużym ciężarem finansowym. Próbowaliśmy obniżyć te koszty, przeprowadziliśmy analizę funkcjonowania szkół, później wyhamowaliśmy te działania. Nie jest tajemnicą, że małe klasy, a takich czteroosobowych u nas nie brakuje, pochłaniają większe koszty. Do tych wydatków dochodziły koszty wielu remontów szkół. Te budynki dziś wyglądają dobrze i spełniają swoją rolę. Do tego dochodziły obiekty sportowe. To również ważna dziedzina życia w gminach. Powstało w miejscowościach gminy wiele obiektów sportowych, nowoczesnych, z pełnych zapleczem. Powstał Orlik w Roźwienicy. Korzystają z niego grupy zorganizowane, dorośli, dzieci. Kosztował on sporo, ale jest on cały czas pod opieką i jest wykorzystany. Przy nim funkcjonuje siłownia zewnętrzna, która powstała ze środków Lokalnej Grupy Działania. I tak zagospodarowywaliśmy wiele centralnych miejsc w miejscowościach. Przeprowadziliśmy termomodernizację domów kultury. Powstało sołectwo Mokra, które stało się podmiejską miejscowością. Stwarzamy tam warunki do zabudowy, które mają przyciągnąć do naszej gminy nowych mieszkańców. Ważnym elementem samorządu jest ośrodek pomocy społecznej, który w ostatnich 30 latach zmienił charakter pracy. To ważny element całego systemu wsparcia rodzin. Na początku był kojarzony tylko z pomocą finansową. Dziś oprócz realizacji świadczeń rodzinnych 500 plus, 300 plus, umożliwia osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych. Do tego wykorzystuje własne środki, możliwości i uprawnienia.

Jak to jest, że udaje się panu trwać na tym stanowisku przez tyle lat?

– Gdyby nie to, że wokół mnie skupieni są ludzie tak samo myślący i pragnący tego samego, może by się nie udało. Im więcej ludzi udało się zgromadzić wokół jednego celu, tym szybciej ten cel był zrealizowany. Na pewno udało mi się przetrwać, bo nie wchodziła w szeregi naszego samorządu wielka polityka. Jeżeli o coś spieraliśmy się, to były to sprawy lokalne, może to, która inwestycja pierwsza. Nigdy nie głosowaliśmy na zasadzie, wygrywa ten, kto ma więcej głosów, lecz wszystkie inwestycje były przedyskutowane. Jeżeli na jakąś inwestycję przyszła swoista kolej, to koledzy radni i sołtysi byli za. Ufaliśmy sobie. To taki wypracowany styl samorządności, który nie prowadził do konfliktów. Ja sobie to cenię. I zawsze dziękowałem radnym, że w wielu trudnych sytuacjach byli wyrozumiali. Jak na przykład w czasach, gdy sytuacja finansowa była trudna. Radni nie rozkładali rąk, nie krytykowali, ale pomagali wyjść z tej sytuacji. Drugim elementem są współpracownicy, zastępca wójta i sekretarz w jednej osobie, skarbnik oraz pracownicy, którzy muszą codziennie wypracowywać najlepsze decyzje dla samorządu i współpracować pomiędzy sobą, z ludźmi z wyboru, radnymi, sołtysami. Pracownicy samorządowi są bardzo ważnym ogniwem samorządu.

Dziękuję za rozmowę.

Ewa KŁAK-ZARZECKA

Najważniejsze inwestycje 30 lat w gminie Roźwienica

• Budowa dwóch nowych szkół – w Woli Węgierskiej (2016 r.) i Roźwienicy (2004 r.). Hale sportowe przy szkołach w Roźwienicy (2008 r.) i Węgierce (2016 r.).

•Zespól boisk „ORLIK” wybudowany od podstaw przy wsparciu Ministerstwa Kultury Fizycznej i Spotu (2012 r.)

• Termomodernizacja budynków WDK w Węgierce, Tyniowicach, Czudowicach, Cząstkowicach, Woli Roźwienickiej, Roźwienicy, Rudołowicach oraz remonty.

• Budowa szatni i modernizacja boisk sportowych.

• Nowy budynek WDK w Mokrej (2014). Ogólnodostępne place zabaw w każdym sołectwie, siłownie zewnętrzne w Roźwienicy i Węgierce.

• Dwa ujęcia wody, w Woli Roźwienickiej i Tyniowicach 86,77 km sieci wodociągowej (1993-1996).

• Budowa oczyszczalni ścieków (1999 r.) i jej dwukrotna modernizacja (ostatnio w 2010 r.), 133,70 km sieci kanalizacyjnej, 31 pompowni ścieków (1997-2010)

• Gazyfikacja sołectw: Tyniowice, Więckowice, Bystrowice, Cząstkowice i Wola Roźwienickiej, Węgierka, Wola Węgierska

• Oświetlenie uliczne ledowe w Czudowicach, Chorzowie, Cząstkowicach, Woli Roźwienickiej i Bystrowicach.

• Rozbudowa oświetlenia ulicznego w sołectwach Tyniowice, Wola Węgierska, Węgierka, Rudołowice, Roźwienica, Bystrowice, Tyniowice, Mokra, Wola Roźwienicka.

• Odnowienie taboru samochodowego w jednostkach OSP z terenu gminy, 3 nowe lekkie samochody ratowniczo-gaśnicze, w OSP Chorzów, OSP Bystrowice i OSP Roźwienica

• Wymiana sprzętu specjalistycznego we wszystkich jednostkach OSP.

• Przebudowa drogi wojewódzkiej na całym odcinku położonym na terenie gminy, chodniki w terenach zabudowanych, rondo w Roźwienicy (2010-2013).

• Nawierzchnia dróg gminnych i wewnętrznych o długości około 45km.

• Chodniki przy drogach powiatowych w Rudołowicach, Roźwienicy, Bystrowicach, Czudowicach, Węgierce i Woli Węgierskiej.

• Budowa mostu w łączącego Wolę Roźwienicką z Pełnatyczami, modernizacja mostów w sołectwach Wola Węgierska, Węgierka, Tyniowice, Cząstkowice i Czudowice.

• Rozbudowana i przebudowa budynku WDK i OSP w Chorzowie.

• Parkingi przy kościołach w Rudołowicach, Węgierce, Woli Węgierskiej, Tyniowicach, Roźwienicy, Bystrowicach.

•Scalenia gruntów w 9 sołectwach (obecnie prowadzone są prace we wsiach Węgierka i Wola Węgierska). Latem 2020 r. mają fizycznie rozpocząć się prace geodezyjne w ostatnim sołectwie gminy – Chorzowie.

• Remont budynku Urzędu Gminnego pałacu Górskich). Do tej pory odnowiono konstrukcje i więźbę dachową, wymieniono pokrycie dachowe, w trakcie prac są prace związane z dociepleniem poddasza, adaptacja pomieszczeń na piętrze budynku. Rozstrzygnięto przetargi na wykonanie instalacji C.O , wymianę stolarki okiennej i schodów.

• Zagospodarowanie zabytkowego parku w Roźwienicy (2009-2010).

• Renowacje rowów melioracyjnych

• Dofinansowanie działalności oświatowej.

SOŁTYSI w gminie Roźwienica od 1990 r.

Bystrowice - Kazimierz Sęk (1990-98), Edward Mazur (1998-2003), Robert Sęk (2003-07), Adam Szczepanik (2007-15), Józef Baran (2015-19), Sylwester Baran (2019-23)

Chorzów - Kazimierz Raniowski (1990-94), Bronisław Baran (1994-1998), Roman Potoczny (1998-2011), Zdzisław Salwiak (2011-15), Roman Potoczny (2017-18), Marek Rogus (2018-23)

Cząstkowice - Władysław Lewkowicz (1990-94), Ill Mirosław (1994-

2003), Andrzej Byrwa (2003-07), Maria Gemra (2007-11), Tomasz Sztych (2011-15), Olga Oczak (2015-23)

Czudowice - Zdzisław Malawski (1990-98), Stanisław Gemra (1998-

2003), Zdzisław Malawski (2003-11), Edward Szałaj (2011-15), Zdzisław Malawski (2015-19), Rafał Jagiełka (2019-23)

Mokra – pełniący obowiązki sołtysa przysiółka Mokra Stanisław Bodzioch (1994-2011), sołtys Andrzej Iwosa (2011-15), sołtys Małgorzata Hałajko (2015-23), Sołectwo Mokra powstało uchwałą Rady Gminy Roźwienica w 2008 roku, miejscowość Mokra od 1.01.2009 r.

Roźwienica - Franciszek Haloszka (1990-91), Adam Sołowij (1991-94),Bogusław Nykiel (1994-2003), Stanisław Małka (2003-19), Agata Żurawska (2019-23)

Rudołowice - Kazimierz Łuc (1990-2003), Kazimierz Siciarz (2003- 07), Józef Kud (2007-23)

Tyniowice - Bolesław Zając (1990-98), Krzysztof Sas (1998-2023)

Węgierka - Józef Dyl (1990-2007), Artur Baran (2007-23)

Więckowice - Stanisław Deptuch (1990-98), Edward Kubicki (1998-2007), Piotr Osada (2007-11), Józef Roga (2011-19), Damian Prasoł (2019-23)

Wola Roźwienicka - Wojciech Gąsior (1990-2003), Henryk Dryniak (2003-23)

Wola Węgierska - Zofia Wojdyła (1990-94), Wincenty Wilewski (1994- 2007), Stanisław Wojdyła (2007-23)

Radni Rady Gminy Roźwienica

KADENCJA I (1990-1994)

Bystrowice - Zofia Kochman, Edward Mazur s. Kazimierza

Chorzów - Henryk Gil

Cząstkowice - Maria Wołoszyn

Czudowice - Wacław Płonka

Roźwienica - Antoni Łuc, Stanisław Kędziora

Rudołowice - Jan Kędzior, Wiktor Gołąb, Anatol Łuc

Tyniowice - Jan Malec – przewodniczący rady

Węgierka - Stanisława Tuleja, Jerzy Głogowski

Więckowice - Józef Roga

Wola Roźwienicka - Edward Michałowski, Franciszek Liszka

Wola Węgierska - Kazimierz Sęk, Zofia Wojdyło

KADENCJA II (1994-1998)

Bystrowice - Bogusław Biernacki,

Edward Mazur s. Kazimierza

Chorzów - Jan Paszczyński

Cząstkowice - Henryk Pindak

Czudowice - Wacław Płonka- przewodniczący rady

Roźwienica - Franciszek Haloszka, Adam Sawa

Rudołowice - Jan Kędzior, Marian Rogus, Kazimierz Łuc

Tyniowice - Stanisław Zmora

Węgierka - Jan Pająk, Józef Dyl

Więckowice - Józef Roga

Wola Roźwienicka - Julian Drabik, Franciszek Liszka

Wola Węgierska - Marian Łuc, Grzegorz Wojdyła

KADENCJA III (1998-2002)

Bystrowice - Kazimierz Porczak,

Edward Mazur s. Kazimierza

Chorzów - Janusz Janiak

Cząstkowice - Jerzy Banowicz

Czudowice - Mieczysław Marciniec

Roźwienica - Marian Taciuch – przewodniczący rady, Adam Sawa

Rudołowice - Kazimierz Siciarz, Edward Dejniak, Władysław Kurpiel

Tyniowice - Ryszard Kos

Węgierka - Józef Dyl, Adam Kupiński

Więckowice - Wacław Dybisz

Wola Roźwienicka - Wojciech Gąsior, Julian Drabik

Wola Węgierska - Zofia Wojdyło, Piotr Wojdyła

KADENCJA IV (2002- 2006)

Bystrowice - Edward Mazur s. Zbigniewa

Chorzów - Artur Motyka

Cząstkowice - Jerzy Banowicz

Czudowice - Mieczysław Marciniec – przewodniczący rady

Roźwienica - Zbigniew Sidorko, Janusz Kaltenberg

Rudołowice - Władysław Kurpiel, Irena Krupa, Marian Biegus

Tyniowice - Ryszard Kos

Węgierka - Józef Dyl, Jerzy Droń

Więckowice - Wincenty Czura

Wola Roźwienicka - Robert Bieniasz

Wola Węgierska - Piotr Wojdyła

KADENCJA V (2006-2010)

Bystrowice - Edward Mazur s. Zbigniewa

Chorzów - Janusz Janiak

Cząstkowice - Andrzej Byrwa

Czudowice - Mieczysław Marciniec –przewodniczący rady

Roźwienica - Anna Kędziora, Marian Taciuch

Rudołowice - Władysław Kurpiel, Kazimierz Siciarz, Stanisław Pawlikowski

Tyniowice - Ryszard Kos

Węgierka - Jerzy Głogowski, Zbigniew Lizak

Więckowice - Bogusław Frendo

Wola Roźwienicka - Paweł Wiśniowski, od 2009 Iwona Łuc

Wola Węgierska - Wacław Wróbel

KADENCJA VI (2010-2014)

Bystrowice - Janina Krasiczyńska

Chorzów - Janusz Janiak

Cząstkowice - Andrzej Byrwa

Czudowice - Dariusz Olejarski

Roźwienica - Anna Kędziora, Bożena Małka

Rudołowice - Jacek Zygmunt, Grzegorz Sawa

Mokra - Stanisław Pawlikowski

Tyniowice - Maria Mazur

Węgierka - Paweł Bąk, Zbigniew Lizak – przewodniczący rady

Więckowice - Iwona Boratyn

Wola Roźwienicka - Magdalena Potyrała

Wola Węgierska - Wacław Wróbel, od 2011 Honorata Telega

KADENCJA VII (2014-2018)

Bystrowice - Janina Krasiczyńska

Chorzów - Agnieszka Motyka

Cząstkowice - Edward Tyka

Czudowice - Dariusz Olejarski

Roźwienica - Bożena Małka, Janusz Kasieczka

Rudołowice - Jacek Zygmunt, Tomasz Dańczura

Mokra - Stanisław Pawlikowski

Tyniowice - Michał Malec

Węgierka - Zbigniew Lizak – przewodniczący rady, Paweł Bąk

Więckowice - Iwona Boratyn

Wola Roźwienicka - Dariusz Drabik

Wola Węgierska - Honorata Telega

KADENCJA VIII (2018-2023)

Bystrowice - Janina Krasiczyńska

Chorzów - Agnieszka Motyka

Cząstkowice - Edward Tyka

Czudowice - Dariusz Olejarski

Roźwienica - Bożena Małka, Janusz Kasieczka

Rudołowice - Jacek Zygmunt, Tomasz Dańczura

Mokra - Stanisław Pawlikowski

Tyniowice – Józef Cynk

Węgierka - Zbigniew Lizak – przewodniczący rady, Paweł Bąk

Więckowice – Danuta Kubicka

Wola Roźwienicka – Magdalena Potyrała

Wola Węgierska - Honorata Telega