Światłoczułe Podhale. Fotograficzna opowieść Klementyny z Dzieduszyckich Szembekowej w Kamienicy Orsettich w Jarosławiu

Przez dekady te fotografie pozostawały w prywatnym archiwum rodziny Paradowskich z Krakowa. Dziś można je zobaczyć na wystawie w Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. Ponad dziewięćdziesiąt fotografii autorstwa Klementyny z Dzieduszyckich Szembekowej, pokazujących Podhale sprzed wieku można oglądać do 16 marca. A na zdjęciach zobaczyć możemy nie tyko zakopiańską architekturę i życie górali, ale także takie postaci jak Witkacy czy brat Albert Chimielowski.

Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich i Związek Rodowy Dzieduszyckich herbu Sas zorganizowały wystawę „Światłoczułe Podhale”. Na wystawie tej zobaczyć można  ponad dziewięćdziesiąt fotografii Klementyny z Dzieduszyckich Szembekowej, z kolekcji Stefana Okołowicza, fotografa, witkacologa, współzałożyciela Instytutu Witkacego w Warszawie. 

– Podhale sprzed ponad wieku, uchwycone w fotograficznych kadrach hr. Klementyny z Dzieduszyckich Szembekowej, ożywa na nowo, odsłaniając codzienność, tradycje i krajobrazy regionu. To wyjątkowa podróż przez czas, w której światło i cień splatają się w nostalgicznych obrazach minionej epoki. Dzięki unikalnej wrażliwości artystki możemy spojrzeć na świat górali, ich życie i kulturę przez pryzmat dawnych fotografii – światłoczułych świadectw historii – informuje Elżbieta Sieradzka-Burghardt z Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. 
Wystawa będzie dostępna w kamienicy Orsettich  do 16 marca 2025 roku. Wpisuje się  w obchody 200. rocznicy urodzin Włodzimierza Dzieduszyckiego – wybitnego przyrodnika i społecznika, ojca Klementyny Szembekowej – oraz 100-lecie działalności Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, którego filią jest Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu.

Pierwsza publiczna prezentacja tych fotografii wywołanych ze szklanych  klisz odbyła się w 2014 roku w willi Oksza, filii Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Teraz  ponownie ujrzały światło dzienne, tym razem w pałacu w Zarzeczu, w ramach corocznej konferencji naukowej organizowanej przez Związek Rodowy Dzieduszyckich herbu Sas. Wystawa nosiła wymowny tytuł „Reportażystka”, podkreślający talent hrabiny do uchwycenia ulotnych chwil i emocji. 

 - Zachowane na kruchych szklanych negatywach zdjęcia Klementyny stanowią dziś unikatowe świadectwo historii i kultury Podhala przełomu XIX i XX wieku. Uwiecznione na nich zostały zarówno malownicze krajobrazy Tatr, zakopiańska architektura, jak i codzienne życie górali.  Wśród fotografowanych postaci znajdują się Stanisław Witkiewicz, twórca stylu zakopiańskiego, Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) oraz brat Albert Chmielowski, a także znani górale – przewodnicy tatrzańscy, budowniczowie domów w stylu zakopiańskim - dodaje Elżbieta Sieradzka-Burghardt z Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. 

Klementyna z Dzieduszyckich Szembekowa (1855–1929), zwana przez przyjaciół także Muchą, Klimą lub Grafinią, była najstarszą córką Włodzimierza i Alfonsyny z Miączyńskich. Otrzymała staranne wykształcenie obejmujące literaturę, muzykę, historię, geografię i języki obce. Zainteresowania artystyczne rozwijała w Krakowie, gdzie prowadziła salon intelektualny i podejmowała działalność twórczą. Wyszła za mąż za Zygmunta Szembeka z którym miała pięcioro dzieci.

Kuratorem wystawy jest Katarzyna Szarek, pracownik Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu. Wystawa „Światłoczułe Podhale” to nie tylko fotografie – to także opowieść o niezwykłej kobiecie i jej świecie. W ramach ekspozycji zwiedzający będą mogli zobaczyć oryginalne szklane klisze, zabytkowe aparaty fotograficzne oraz autorskie podpisy Klementyny , które przybliżają historię uwiecznionych miejsc i postaci.  

FOT. Elżbieta Sierdazka-Burghardt